การฟื้นฟูสมรรภาพของผู้ป่วยที่ไม่สามารถลุกขึ้นจากเตียงได้ คือ การกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียง หรือ การกายภาพบำบัดผู้สูงอายุคือ เพื่อให้มีกล้ามเนื้อและพละกำลัง ที่แข็งแรงมากยิ่งขึ้น สามารถที่จะทำให้ร่างกายสร้างกล้ามเนื้อที่เสื่อมถอยออกไป ให้กลับมามีแรงมากขึ้นหรือเกือบที่จะเป็นปกติ อีกทั้งยังเป็นการที่จะทำให้กล้ามเนื้อของผู้ป่วยมีการผล่อนคลาย เนื่องจากการทำกายภาพบำบัดกล้ามเนื้ออ่อนแรง และประโยชน์ที่สำคัญอีกประการหนึ่งของการกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียง คือ ช่วยให้มีโอกาสที่จะหายจากโรค และดำรงชีวิตให้ใกล้เคียงกับปกติมากยิ่งขึ้น
ถ้าในตอนนี้ ผู้อ่านมีญาติพี่น้อง ที่เป็นผู้ป่วยติดเตียง ท่านย่อมมีความคาดหวังว่า อยากให้ท่านเหล่านั้น มีความสามารถกลับคืนมาได้อีกครั้งหนึ่ง แม้อาจจะไม่หายเป็นปลิดทิ้ง แต่การที่ผู้ป่วยสามารถช่วยเหลือตัวเองขึ้นมาได้บ้าง ย่อมเป็นสัญญาณที่ดี พร้อมเป็นกำลังใจที่เหนือกว่าสิ่งอื่นอย่างที่ไม่สามารถหาสิ่งใดมาแทนได้
สารบัญเนื้อหา
กายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียงคืออะไร
วิธีการกายภาพบำบัดผู้ปวยติดเตียง
ปัจจัยสำคัญที่ทำให้การกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียงได้ผล
การกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียงคืออะไร
การกายภาพผู้ป่วยติดเตียงนั้น เราสามารถที่จะทำได้ในหลากหลายท่า
ทั้งนี้ เพื่อให้เกิดประโยชน์ต่อกล้ามเนื้อส่วนต่างๆของร่างกาย
ซึ่งโดยคร่าวๆแล้ว เราสามารถแบ่งวิธีการกายภาพบำบัดของผู้ป่วยติดเตียงออกเป็น
การกายการ่างกายท่อนบน และการกายภาพร่างกายท่อนล่าง
วิธีการกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียง
ก่อนที่จะดูว่าแต่ละท่า จะมีวิธีการดูแลผู้ป่วยอย่างไร อยากให้ชม VDO เพื่อความเข้าใจที่มากขึ้นก่อนครับ หลังจากนั้น สามารถดูรายละเอียดด้านล่าง เพื่อสามารถทำตามได้เลยครับ (ใน VDO จะมีการอธิบายภาพรวม ซึ่งจะค่อนข้างเร็ว แนะนำว่า เวลาทำจริง ให้ดู รูปภาพพร้อมคำอธิบายภาพด้านล่าง ประกอบด้วยครับ)
การกายภาพโดยบริหารร่างกายท่อนบน
ท่าที่ 1 การผ่อนคลายผ่ามือ
ท่านี้ เป็นการที่ช่วยให้ผู้ป่วยมีกำลังของกล้ามเนื้อมือ มากขึ้น และช่วยผ่อนคลายผู้ป่วยได้ดีอีกด้วย
วิธี ใช้มือจับนิ้วทั้งสี่คือ นิ้ว ชี้ กลาง นาง ก้อย ในสภาวะที่เหยียดตรง และ ใช้มืออีกด้านหนึ่ง กางนิ้วโป้งของผู้ป่วยเข้าออก นับ 10
ท่าที่ 2 กางนิ้ว เพิ่มความยืดหยุ่น
ท่านี้ ช่วยให้ ความยืดหยุ่นของมือ มีการพัฒนาการที่ดีมากยิ่งขึ้น วิธีการไม่ยาก แต่เน้น ความสม่ำเสมอในการกายภาพบำบัด
วิธี กางนิ้วของผู้ป่วย แต่ละนิ้ว นับ 1-10 สามารถทำได้ทั้ง 2 ข้าง
ท่าที่ 3 พับ และ เหยียดมือ
ท่านี้ เน้นความยืดหยุ่นของข้อนิ้วเช่นกันครับ
วิธี งอข้อนิ้วของผู้ป่วยแต่ละข้อ พับลง และจับนิ้วทั้งหมดเหยียดขึ้น ค้างไว้ นับ 1-10 ทำต่อเนื่องกัน 3 set
ท่าที่ 4 การบริหารข้อต่อ
ท่านี้ เป็นท่าที่สามารถป้องกันภาวะข้อติดของผู้ป่วยได้ ซึ่งเป็นการกระตุ้นประสาทการรับรู้ของผู้ป่วยอีกด้วย
วิธี คือใช้มือขวาจับที่ข้อมือ มือซ้ายจับที่ข้อศอก ยกแขนขึ้นเอาไว้เหนือศีรษะ ค้างไว้ นับ 1-20 และเอาลง
หมายเหตุ ท่านี้ หากผู้ป่วยมีอาการเจ็บ ห้ามฝืนผู้ป่วยเด็ดขาด เพราะจะทำให้ผู้ป่วยมีอาการบาดเจ็บเพิ่มมากขึ้นได้
ท่าที่ 5 วาดแขนออกทางด้านข้าง
ท่านี้ เป็นการบริหารหัวใหล่
วิธี คือใช้มือจับที่ข้อศอกและข้อมือเหมือนเดิม แต่คราวนี้ แทนที่จะยกขึ้นศีรษะ ให้เปลี่ยนเป็นหมุนเพื่อไปที่เหนือศีรษะแทน ค้างไว้ นับ 1-20 และหมุนแขนลง
ท่าที่ 6 พับข้อศอก
ท่านี้ เป็นการบริหารข้อศอก
วิธี คือใช้มือจับที่บริเวณข้อมือ และข้อศอกเหมือนเดิม คราวนี้ ทำการพับข้อศอกเข้า ออก นับ 1-20
ท่าที่ 7 แบมือ-คว่ำมือ
ท่านี้ เป็นการบริหารข้อมือ
วิธี จับมือคนไข้ในการแบมือ และคว่ำมือ ทำทั้งหมด 10 ครั้ง
ท่าที่ 7 หักเอนข้อมือ
ท่านี้ เป็นการบริหารข้อมือ
วิธี ท่านี้ใช้มือซ้ายประคองข้อมือ และใช้หมือขวาในการทำให้มือของผู้ป่วยเอนไปด้านหลัง นับ 1-20 และพับลง นับ 1-20
การกายภาพโดยบริหารร่างกายท่อนล่าง
ท่าที่ 1 งอเข่าแนบลำตัว
วิธี มือขวาสอดที่ใต้ข้อพับ มือซ้ายสอดที่ส้นเท้าของคนไข้ ใช้มือประคอง งอ ให้เข้าแนบลำตัว นับ 1-20 แล้ว เหยียดออก
ท่าที่ 2 กางขาออก
วิธี ใช้มือเหมือนเดิน มือขวาจับที่ข้อพับ มือซ้ายจับที่ส้นเท้า แล้วกางขาออกด้านข้าง แล้วหุบขาเข้า
ท่าที่ 3 บิดขาออกด้านข้าง
วิธี เป็นท่าที่บิดด้านในออกด้านนอก แล้วเอาเท้าลง
ปัจจัยสำคัญที่ทำให้การกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียงได้ผล
วิธีที่จะทำให้การกายภาพบำบัดของผู้ป่วยติดเตียง หรือ การกายภาพบำบัดผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีก หรือผู้ป่วยที่มีลักษณะอาการเดียวกันนี้ให้ได้ผลที่ดีที่สุด ก็คือ ให้มีการทำอย่างสม่ำเสมอ ไม่ใช่การหักโหมทำเพียงช่วงเดียวแล้วเลิก ทั้งนี้ เพราะการสร้างหล้ามเนื้อ หรือการกระตุ้นเส้นประสาท ต้องใช้ระยะเวลา หากท่านไม่ถอดใจในการทำกายกาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียงแล้วละก็ รับรองว่าจะเกิดผลดีแก่ผู้ป่วยได้อย่างดีทีเดียว
ความสม่ำเสมอ และการบริหารที่ถูกวิธี เป็นเรื่องที่สำคัญที่สุด ในการกายภาพบำบัด
นอกจากจะเป็นวีธีกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียงแล้ว ยังสามารถนำไปใช้กับผู้ป่วยกล้ามเนื้ออ่อนแรงได้อีกด้วย
สรุปวิธีการทำกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียง
การทำกายภาพบำบัดผู้ป่วยติดเตียง หากเราเพิ่งเริ่มศึกษาเป็นครั้งแรก อาจจะดูเหมือนยาก และซับซ้อน แต่จริงๆแล้ว หากท่านลองทำดูสักครั้ง จะพบว่า ไม่ยากอย่างที่ท่านคิดเลย ลองฝึกซักครั้ง และครั้งต่อไป ก็ง่ายครับ เพื่อให้คนที่คุณรัก มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงขึ้น และพร้อมที่จะกลับมาใช้ชีวิตที่มีความสุขอีกครั้ง
